Οι ταραξίες της «Γκάρντιαν»

Οι επιτυχίες της εφημερίδας οφείλονται στους συντάκτες του τμήματος ερευνητικής δημοσιογραφίας, που τα τελευταία χρόνια πέτυχαν ορισμένες πολύ σημαντικές αποκαλύψεις

Οι Βρετανοί ξέρουν πολύ καλά να υποβιβάζουν μια εντυπωσιακή νίκη σε ασήμαντο γεγονός, το οποίο μνημονεύουν σχεδόν τυχαία κάπου στο τέλος μιας φράσης. Ο τελευταίος Βρετανός που απέδειξε κάτι τέτοιο είναι ο Αλαν Ράσμπριτζερ. Για τον διευθυντή της «Γκάρντιαν», η αποκάλυψη των προγραμμάτων παρακολούθησης της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας, απλώς επιβεβαίωσε την προσήλωση της εφημερίδας του στην ερευνητική δημοσιογραφία. Γιατί όμως ο Εντουαρντ Σνόουντεν επέλεξε τη δική του εφημερίδα για να παραδώσει το υλικό που είχε υποκλέψει από την NSA; «Εμείς καταγόμαστε από το Μάντσεστερ, δεν αποτελούσαμε ποτέ μέρος του εκδοτικού κατεστημένου του Λονδίνου. Και αυτό μας επιτρέπει να κάνουμε πραγματική ερευνητική δημοσιογραφία», απαντά.

Η πρόσφατη ιστορία της «Γκάρντιαν» αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Τα τελευταία χρόνια, η εφημερίδα προχώρησε σε μερικές πολύ σημαντικές αποκαλύψεις. Το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών από τους ανθρώπους της εφημερίδας του Μέρντοχ «News of the World», οι πληροφορίες του Wikileaks, το σκάνδαλο παιδεραστίας με πρωταγωνιστή έναν παλιό παρουσιαστή του BBC, το σκάνδαλο φοροαποφυγής των πολυεθνικών λούστηκαν στο φως από τους προβολείς της «Γκάρντιαν». Θα υπάρχει, επομένως, μια συνταγή επιτυχίας που κάνει να ξεχωρίζει αυτή την εφημερίδα, σε μια εποχή όπου ο γραπτός Τύπος δεν περνάει και τις καλύτερες ημέρες του. «Το προσόν της "Γκάρντιαν" είναι ότι παραμένει πιστή στις ιδρυτικές αξίες της, στην αρχή της ανεκτικότητας, στη σοσιαλδημοκρατική παράδοσή της» εξηγεί ο Τζορτζ Μπροκ, καθηγητής Δημοσιογραφίας στο City University. «Είναι σημαντικό επίσης ότι δεν συμβιβάζεται με την καθεστηκυία τάξη, είτε είναι της Δεξιάς είτε της Αριστεράς», προσθέτει.

Η «Γκάρντιαν» ιδρύθηκε το 1821 στο βιομηχανικό Μάντσεστερ από επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνταν στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Γεννήθηκε, δηλαδή, σε μια εποχή μεγάλων κοινωνικών αναταραχών. Ο τίτλος της σήμερα ελέγχεται από το ίδρυμα Scott Trust, το οποίο παίζει ρόλο εγγυητή της ανεξαρτησίας της εφημερίδας, δημοσιογραφικά και οικονομικά. Το ίδρυμα αυτό είναι ο μοναδικός μέτοχος του μητρικού εκδοτικού ομίλου Guardian Media Group (GMG). Το χαρτοφυλάκιο της GMG περιλαμβάνει την κυριότητα του 50,1% της εξαιρετικά κερδοφόρας ιστοσελίδας πώλησης αυτοκινήτων Auto Trader, περιοδικά τεχνολογίας, ένα τηλεοπτικό δίκτυο και μια εταιρεία πώλησης λογισμικού. Η εφημερίδα είναι η ναυαρχίδα της Guardian News & Medias, μιας θυγατρικής της GMG που ελέγχει επίσης την εφημερίδα «Ομπζέρβερ» και την ιστοσελίδα Guardian.co.uk.

Χάρις στην προστασία του εύρωστου οικονομικά ιδρύματος, η «Γκάρντιαν» έχει αλλάξει μόνο τέσσερις διευθυντές από το 1944! Αντίθετα με τις άλλες εφημερίδες που αλλάζουν διευθυντές και αρχισυντάκτες σαν τα πουκάμισα, ο Αλαν Ράσμπριτζερ βρίσκεται στο τιμόνι της εφημερίδας από το 1995 και αφού προηγουμένως είχε ανεβεί όλα τα σκαλοπάτια της ιεραρχίας. Η ελευθερία που απολαμβάνει, του επέτρεψε να αναλάβει ρίσκα χωρίς να φοβάται ότι θα χάσει τη θέση του.

«Η ελευθερία του Τύπου ξεκινάει από τα γραφεία της εφημερίδας. Ανάμεσα στην έρευνα για την αλήθεια και στην κυκλοφορία της εφημερίδας, ο Αλαν διαλέγει πάντα την πρώτη», υπογραμμίζει ο Ρόι Γκρίνσλαντ, συντάκτης ενός μπλογκ στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας που πολλές φορές ασκεί κριτική στον διευθυντή του. Στα μάτια του ειδικού της έντυπης δημοσιογραφίας, η «Γκάρντιαν» είναι μια αυτοκρατορία χωρίς αυτοκράτορα. Οι σούπερ σταρ της εφημερίδας είναι οι συντάκτες της ερευνητικής δημοσιογραφίας, οι οποίοι θεωρούνται οι πιο πεισματάρηδες στην «πιάτσα» του Λονδίνου.

Οι εκδότες των «Τάιμς», της «Ντέιλι Μέιλ» ή της «Ντέιλι Τέλεγκραφ» απεχθάνονται αυτούς τους ταραξίες, οι οποίοι δεν σέβονται την ομερτά του μικρόκοσμου που απαγορεύει την κριτική στον δημοσιογραφικό κόσμο. Είναι κάτι που αποδεικνύει η σχετική σιωπή για το σκάνδαλο της κράτησης του Νταβίντ Μιράντα στο Χίθροου, του συντρόφου του δημοσιογράφου Γκλεν Γκρίνγουολντ που συνεργάστηκε με τον Εντουαρντ Σνόουντεν.