Ο δημοσιογράφος με τα 1.000 πρόσωπα που είναι ο φόβος και ο τρόμος των μεγάλων εταιρειών

Η ιστορία του Γκίντερ Βάλραφ θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για ένα εξαιρετικό σενάριο ταινίας μυστηρίου, ωστόσο, ακόμη και τότε θα ήταν πολύ δύσκολο να συλλάβει κανείς τα όσα ακραία έχει πραγματοποιήσει για να βγάλει… λαβράκια.

Μετρ των μεταμφιέσεων δεν διστάζει να υποδυθεί για μήνες ρόλους ώστε να συλλέξει τις απαραίτητες πληροφορίες και να αναδείξει ζητήματα εκμετάλλευσης, κοινωνικής αδικίας και διαφθοράς που πάντα προκαλούν πάταγο.

Με τον τρόπο αυτό έχει καταφέρνει εδώ και σαράντα χρόνια να ξεσκεπάζει υποθέσεις και σκάνδαλα και να είναι, προφανώς, ο φόβος και ο τρόμος μεγάλων εταιρειών και όχι μόνο.
Ολα ξεκίνησαν όταν, το 1963, αποφάσιζε να γίνει ένας από τους πρώτους αντιρρησίες συνείδησης στη Γερμανία. Εξαιτίας της άρνησής του να πάρει όπλο κλείστηκε για παρατήρηση στο ψυχιατρικό τμήμα γερμανικού στρατιωτικού νοσοκομείου. Για να μπορέσει να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον που τον αντιμετώπιζε σαν τρελό αποφάσισε να κρατήσει ημερολόγιο και αυτός ο πρώτος του «ρόλος» του έδωσε το έναυσμα για τη μελλοντική του πορεία.

Οι μέθοδοί του ασυνήθιστες και ακραίες, καθώς μεταμφιεζόταν και έπαιζε ρόλους εισχωρώντας πότε σε εργοστάσια εταιρειών πότε σε εγκληματικές οργανώσεις μαφιόζων για να συλλέξει πληροφορίες και να αποκαλύψει στη συνέχεια σκάνδαλα και εγκληματικές ενέργειες.

Το 1969 δημοσιεύει τα «13 βιομηχανικά ρεπορτάζ» (13 unerwünschte Reportagen) όπου περιέγραψε απαράδεκτες συνθήκες εργασίας σε δεκατρία επαγγέλματα, στα οποία ο ίδιος εργάστηκε αγνώριστος για αρκετούς μήνες στα τέλη της δεκαετίας 1960. Παρά τις διώξεις από τους εργοδότες παρουσίασε στο βιβλίο του την εκμετάλλευση των «απλών εργαζομένων» που βίωσε και ο ίδιος εκεί.

Εχει εργαστεί ως υπάλληλος ταχυμεταφορών σε μεγάλη εταιρεία, ως υπάλληλος της γερμανικής αλυσίδας Lidl, ως οδηγός ενός μαφιόζου εμπόρου ανθρώπων, ενώ έχει μεταμφιεστεί ακόμη και σε καλόγερο.

Ο Τούρκος Αλί

Ο πιο διάσημος ρόλος του υπήρξε αναμφισβήτητα εκείνο τους Τούρκου εργάτη Αλί τον οποίο και «έπαιξε» για δύο περίπου χρόνια.

Αλλαξε την εμφάνισή του, άφησε μουστάκι και πρόσθεσε μερικές συλλαβές παραπάνω στις λέξεις που χρησιμοποιούσε καταφέρνοντας να πείσει τους πάντες ότι είναι ο Αλί Σιτζίριογλου μετανάστης από την Τουρκία.

Εργάστηκε στον ρόλο αυτό για δυο χρόνια κατά το πλείστον σε σε υπεργολάβο της Thyssen αλλα και σε άλλες βιομηχανίες.

Στο βιβλίο «Ganz unten» («Στον πάτο»), που δημοσίευσε το 1985, πωλήθηκε πάνω από 3 εκατομμύρια φορές και μεταφράστηκε σε περισσότερο από 30 γλώσσες, μέσα από αυτές και στα Ελληνικά, αποκαλύπτει την απάνθρωπη εκμετάλλευση των εργατών στη Γερμανία αλλά και τις προκαταλήψεις κατά των μεταναστών στη χώρα.

Το ξεσκέπασμα στα ψέμματα της Bild

Το 1977 εργάστηκε για τέσσερις μήνες ως δημοσιογράφος στο ταμπλόιντ «Bild-Zeitung» (ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης) χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Χανς Έσερ. Το ίδιο έτος δημοσίευσε στο βιβλίο «Der Aufmacher – Der Mann, der bei «BILD» Hans Esser war» τις διαστρεβλώσεις και τα ψέματα που παρήγε τότε με συστηματικό τρόπο η εφημερίδα αυτή. Το βιβλίο αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο τον Βάλραφ, εξηγεί την «παράνοια» με την οποία στην συνέχεια τον καταδίωξε ο όμιλος Axel Springer AG, μεταξύ άλλων εκδοτικός οίκος της εφημερίδας.

Το 1981 το ανώτατο ομοσπονδιακό δικαστήριο Bundesgerichtshof πιστοποίησε το δικαίωμα του Βάλραφ να δημοσιεύσει τις εμπειρίες του που απέκτησε σαν δημοσιογράφος της Bild, αφού στο βιβλίο του παρουσιάζονται «σοβαρές ελλείψεις» και «λάθος εξελίξεις της δημοσιογραφίας» η συζήτηση των οποίων θα ενδιέφερε την δημοσιότητα σε «ιδιαίτερο βαθμό».

Στη χουντική Ελλάδα

Tον Μάιο του 1974, κατά την διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών, συνελήφθη στην Αθήνα αφού πριν είχε δεθεί με αλυσίδες στην πλατεία Συντάγματος και μοίρασε φέιγ βολάν σε περαστικούς, δηλώνοντας έτσι την αλληλεγγύη προς τους Έλληνες πολιτικούς κρατουμένους. Κατόπιν βασανισμού καταδικάστηκε σε δεκατετράμηνη φυλάκιση.

Απολύθηκε τελικά με την πτώση της χούντας. Το 1975 δημοσίευσε τις εμπειρίες του στο βιβλίο «Ο φασισμός δίπλα μας. H Ελλάδα του χθες – Ένα δίδαγμα για το αύριο» (Unser Faschismus nebenan. Griechenland gestern – ein Lehrstück für morgen).

Κατάφερε ακόμη να αποτρέψει και νέο πραξικόπημα στην Πορτογαλία όταν υποδύθηκε έναν έμπορο όπλων για να μπορέσει να πλησιάσει τον πρώην πρόεδρο της Πορτογαλίας στρατηγό Αντόνιο Σπινόλα, ο οποίος κατέληξε να του εκμυστηρευτεί την πρόθεσή του να ανακαταλάβει την εξουσία με πραξικόπημα.

Η δημοσιοποίηση του θέματος είχε προκαλέσει σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη.