Ο θάνατος και η αναγέννηση μιας εφημερίδας

Ο Αντι Γουόρχολ ενώ ενημερώνεται μέσα
από τις σελίδες της Χέραλντ Τρίμπιουν

Η «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» μετονομάστηκε σε «Ιντερνάσιοναλ Νιου Γιορκ Τάιμς»

Ηταν η αλλαγή μιας ιστορικής εφημερίδας. Η εταιρεία New York Times Co. μετονόμασε την εφημερίδα της «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν», με έδρα στο Παρίσι, σε «Ιντερνάσιοναλ Νιου Γιορκ Τάιμς» - μια προσπάθεια να προσελκύσει περισσότερους αναγνώστες στο εξωτερικό εν μέσω της αναστάτωσης που έχει δημιουργήσει στις έντυπες εκδόσεις η ψηφιακή εποχή. Η μετονομασία της εφημερίδας που, επισήμως, ξεκίνησε την περασμένη Τρίτη, έγινε με σκοπό να χρησιμοποιηθεί η δύναμη του ονόματος των «Νιου Γιορκ Τάιμς» και να ολοκληρωθεί η σταδιακή συγχώνευση των συντακτικών ομάδων. Οι «Τάιμς» ανέλαβαν την «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» πριν από μία δεκαετία, αγοράζοντας ένα μεγάλο πακέτο μετοχών από την «Ουάσιγκτον Ποστ», που ήταν συνιδιοκτήτρια εταιρεία.
Οι συνδρομητές της «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» - που πουλά 224.000 φύλλα ημερησίως σε 135 χώρες - ξύπνησαν την Τρίτη και πήραν στα χέρια τους μια παρόμοια εφημερίδα με αλλιώτικο όνομα. Εκείνο που ήταν διαφορετικό ήταν η πληθώρα άρθρων γνώμης από μια ομάδα νέων αρθρογράφων που προέρχονται από όλο τον κόσμο.

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ενώ ενημερώνεται μέσα από τις σελίδες της Χέραλντ Τρίμπιουν

Οπως δήλωσε ο υπεύθυνος της έκδοσης για την Ευρώπη, Ρίτσαρντ Στίβενσον, η μετονομασία αφορά κυρίως τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και έχει στόχο το διεθνές κοινό. «Το πραγματικό κίνητρο των όσων κάνουμε είναι η πεποίθηση ότι υπάρχει ένα παγκόσμιο, ψηφιακό κοινό για τη δημοσιογραφία που κάνουμε εμείς», δήλωσε ο Στίβενσον σε πρόσφατη συνέντευξή του. Και φυσικά ανέφερε το όνειρο κάθε διευθυντή: να μετατραπούν οι επισκέπτες που μπαίνουν στην ιστοσελίδα για το δωρεάν περιεχόμενο σε συνδρομητές. «Αυτή τη στιγμή το 10% των ψηφιακών συνδρομητών μας βρίσκεται εκτός ΗΠΑ - όμως το ψηφιακό αναγνωστικό κοινό μας εκτός ΗΠΑ ανέρχεται στο 30% των συνολικών επισκεπτών μας», πρόσθεσε. Για την πρώτη εβδομάδα η πρόσβαση στην ιστοσελίδα της διεθνούς έκδοσης global.nytimes.com είναι δωρεάν.

Η «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» ήταν η τελευταία μετενσάρκωση μιας εφημερίδας που ιδρύθηκε στο Παρίσι πριν από 126 χρόνια ως η ευρωπαϊκή έκδοση της «Νιου Γιορκ Χέραλντ», μεγάλου αντιπάλου των «Νιου Γιορκ Τάιμς» στα μέσα του 19ου αιώνα. Με τα χρόνια η «Χέραλντ» έγινε απαραίτητη για τους Αμερικανούς που ζούσαν στο εξωτερικό αλλά και για όσους ήθελαν να αποκτήσουν μια εικόνα της σύγχρονης ζωής στις ΗΠΑ. Την εφημερίδα απαθανάτισε στον κινηματογράφο το 1960 ο Ζαν Λικ Γκοντάρ στην ταινία «Με κομμένη την ανάσα», με την Τζιν Σέμπεργκ στον ρόλο μιας Αμερικανίδας που πωλούσε τη «Χέραλντ» στο Σανς Ελιζέ φορώντας μια μπλούζα με το όνομα της εφημερίδας.

Ομως και ο αμερικανός συγγραφέας Ερνεστ Χέμινγουεϊ που έζησε αρκετά χρόνια στο Παρίσι, αναγνώρισε την ευρεία σημασία που είχε η αγγλόφωνη εφημερίδα για τους νεόπλουτους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης που επισκέπτονταν τη γαλλική πρωτεύουσα. Στο βιβλίο του «Ο ήλιος ανατέλλει ξανά» το 1926 - σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό - το πρώτο πράγμα που κάνει ο ήρωας Τζέικ Μπαρνς όταν επιστρέφει από την Ισπανία στη Γαλλία είναι να αγοράσει τη «Χέραλντ» και να τη διαβάσει σε ένα καφέ παρέα με ένα ποτήρι κρασί. Είτε ήταν στις προθέσεις του Χέμινγουεϊ είτε όχι, ο Μπαρνς είχε ακριβώς αυτή τη σχεδόν κολλητική κοσμοπολίτικη στάση που αποδείχθηκε ακαταμάχητα ελκυστική για πολλούς Αμερικανούς που επισκέπτονταν τη Γηραιά Ηπειρο. Η εφημερίδα κατόρθωνε να αποτελεί μια γέφυρα με την πατρίδα ενώ θύμιζε στους ταξιδευτές την τολμηρή τους βουτιά σε μια άλλη κουλτούρα.

Η «Χέραλντ» έγινε η εφημερίδα που εξέφραζε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη αυτό που η Γερτρούδη Στάιν αποκάλεσε «la generation perdue», τη «χαμένη γενιά» των Αμερικανών που ήρθε στα πράγματα μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο: μεταξύ αυτών ο Σκοτ Φιτζέραλντ, η Ιζαντόρα Ντάνκαν, ο Τ.Σ. Ελιοτ, ο Γουάλντο Πιρς και φυσικά ο Χέμινγουεϊ.

«Ολοι έχουμε μια νοσταλγία για τις ημέρες που πέρασαν», παραδέχεται ο Στίβενσον. «Ομως ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσουμε αυτές τις δημοσιογραφικές παραδόσεις, ο καλύτερος τρόπος να εξασφαλίσουμε ότι οι αναγνώστες μας θα συνεχίσουν να απολαμβάνουν όσα έχουν συνηθίσει από εμάς, είναι να ενοποιήσουμε τις έντυπες και τις ψηφιακές δραστηριότητες πλήρως».

Στο κεντρικό άρθρο της τελευταίας έκδοσης ως «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» ο βραβευμένος με Πούλιτζερ αρθρογράφος Σερζ Σμεμάν διαβεβαιώνει ότι η μετονομασμένη εφημερίδα θα παραμείνει δυναμική και ζωντανή επειδή «χρειαζόμαστε σήμερα όσο ποτέ ρεπόρτερ που μπορούμε να εμπιστευόμαστε καθώς και συντάκτες που να μπορούν να ξεδιαλέγουν τις σημαντικές ειδήσεις από την πληθώρα της πληροφόρησης στον χαοτικό κόσμο γύρω μας. Χρειαζόμαστε αυτές τις αποκλειστικές ειδήσεις, τα έξυπνα σχόλια, τις αντικειμενικές απόψεις. Τα χρειαζόμαστε για να μπορούμε να λειτουργούμε σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς».

Βέβαια, δεν ήταν όλα άψογα. Προς τιμήν της, η διευθυντική ομάδα τής «Χέραλντ» αναπαράγει ένα κύριο άρθρο από τον Μάιο του 1932 που στηλιτεύει την έλλειψη ενός ισχυρού φασιστικού κινήματος στην Αμερική, γράφοντας: «Ηρθε η ώρα να γεννηθεί ένα φασιστικό κόμμα στις Ηνωμένες Πολιτείες». Επτά χρόνια αργότερα, περιγράφοντας την εισβολή τής ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία, ο τόνος της εφημερίδας έχει αλλάξει: «Ο τρελός έβγαλε το σπαθί από το θηκάρι, με την Πολωνία ως πρώτο του θύμα».

Μπαστέα Νατάσα / Tα Νέα