Αλεξάντρ Λέμπεντεφ: Ολιγάρχης - Αρχισυντάκτης στην εφημερίδα του!

Εως πριν από μία εβδομάδα ήταν ένας «απλός» ολιγάρχης. Επειτα αποφάσισε να λάμψει στο πεδίο της ερευνητικής δημοσιογραφίας ως αρχισυντάκτης στην εφημερίδα που του ανήκει. Στο μεταξύ, όμως, θα πρέπει να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε ένα ξυλουργείο εξαιτίας μιας παλιάς... γροθιάς σε τηλεοπτικό σόου. Στη Ρωσία του Πούτιν ούτε δισεκατομμυριούχος δεν είναι εύκολο να είσαι

Η ιστορία του Αλεξάντρ Λέμπεντεφ δεν είναι καθόλου συνηθισμένη. Την εποχή της περεστρόικας ήταν πράκτορας της KGB, με τη διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας άρχισε να δημιουργεί τη δική του οικονομική αυτοκρατορία. Τότε ήταν ακόμη μέλος του κλειστού και προσοδοφόρου κλαμπ «φίλοι του Πούτιν». Στη συνέχεια, όμως, έκανε κομματάκια την κάρτα μέλους και πέρασε στο αντίπαλο στρατόπεδο εκφράζοντας θαρραλέα τις αντικυβερνητικές του θέσεις. Κάπου εκεί, μοιράστηκε με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ την ιδιοκτησία της εφημερίδας «Νόβαγια Γκαζέτα», την οποία είχε ιδρύσει το 1993 ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης επενδύοντας σχεδόν όλη την αμοιβή που συνόδευε το Νομπέλ Ειρήνης.

Μοιάζει λογικό: η «Νόβαγια Γκαζέτα» είναι η μοναδική εφημερίδα που αντιπολιτεύεται ανοικτά και χωρίς περιστροφές τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Αλλά όχι χωρίς κόστος. Σε αυτήν την εφημερίδα εργαζόταν η Αννα Πολιτκόφσκαγια, η δημοσιογράφος που ενοχλούσε τόσο πολύ το Κρεμλίνο με την αρθρογραφία της για την Τσετσενία ώστε έπεσε νεκρή από τις σφαίρες ενός αγνώστου έξω από το διαμέρισμά της στη Μόσχα στις 7 Οκτωβρίου του 2006, την ίδια ημέρα που ο Βλαντίμιρ Πούτιν γιόρταζε 54 χρόνια ζωής.

ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ ΤΗΣ KGB. 

Την περασμένη εβδομάδα ο Λέμπεντεφ αποφάσισε να αναλάβει την αρχισυνταξία του τμήματος όπου εργαζόταν με αυταπάρνηση εκείνη η γενναία δημοσιογράφος. Δεν πρόκειται για κάποιο παλιό απωθημένο ή κάποιο νέο καπρίτσιο. Ο πρώην πράκτορας που έγινε ολιγάρχης, όπως και άλλοι πρώην συνάδελφοί του, θέλει να βγάλει στη φόρα τα άπλυτα του Κρεμλίνου. Υπόσχεται αποκαλύψεις και έρευνες που θα τεκμηριώσουν όσα καταγγέλλει κατά καιρούς χωρίς να φτάνει η φωνή του στην κοινή γνώμη όσο δυνατά θα ήθελε. Η «Νέα Εφημερίδα» φαίνεται να είναι το κατάλληλο όχημα. Για το «σύστημα Πούτιν» είναι ένα αγκάθι στα πλευρά του. Φυσικά δεν κινδυνεύει από αυτό. Αλλά δεν παύει να αισθάνεται την ενόχληση. Η Πολιτκόφσκαγια εξέθετε τις ωμότητες του ρωσικού Στρατού στην Τσετσενία την εποχή που ο Βλαντίμιρ Πούτιν ήθελε να πουλήσει στους Ρώσους έναν πατριωτικό πόλεμο. Κατηγορούσε τον ρώσο Πρόεδρο για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσωπικά οικονομικά συμφέροντα. Η δολοφονία της έστρεψε τα βλέμματα προς το Κρεμλίνο. Το επιχείρημα του Πούτιν ότι δεν είχε λόγο να ξεφορτωθεί τη δημοσιογράφο αφού η απήχηση της εφημερίδας είναι μικρή, έπεισε μόνο όσους ήθελαν να πεισθούν.

Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι η «Νόβαγια Γκαζέτα» θα είχε κλείσει χωρίς τα χρήματα του Λέμπεντεφ. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να την αιμοδοτεί συνεχώς. Ο ολιγάρχης εμφανίστηκε σαν από μηχανής θεός αγοράζοντας το 40% των μετοχών. Δημοσιογραφική πείρα δεν έχει, αλλά εκδοτικά έχει δοκιμαστεί στη δύσκολη αγορά της Βρετανίας ως βασικός μέτοχος της «Ιντιπέντεντ» και της «Ιβνινγκ Στάνταρντ». Ως αρχισυντάκτης του τμήματος ερευνητικής δημοσιογραφίας ο Λέμπεντεφ έβαλε τον πήχη ψηλά.

Στην πραγματικότητα, είναι ένας Δαβίδ απέναντι στον Γολιάθ ενός μιντιακού συστήματος που περιλαμβάνει τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, εφημερίδες και σάιτ τα οποία ελέγχονται αμέσως ή εμμέσως από το Κρεμλίνο. Αυτό σημαίνει ότι οι ενοχλητικές ειδήσεις φτάνουν εξαιρετικά δύσκολα στα αυτιά του μέσου Ρώσου. Δεν είναι ότι οι πληροφορίες φιλτράρονται. Απλώς δεν μεταδίδονται. Οσες φορές και να καταγγείλει ο Λέμπεντεφ τη «μαφία της Αγίας Πετρούπολης» που περιβάλλει τον ρώσο Πρόεδρο και είναι βουτηγμένη στη διαφθορά, θα πέφτει πάνω στην ασπίδα προστασίας που έχει υψωθεί γύρω από τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο Αλεξάντρ Λέμπεντεφ, όμως, δεν είναι ο τύπος του ανθρώπου που τα παρατάει εύκολα. Πληθωρική προσωπικότητα και παρορμητικός στους τρόπους του, ο 53χρονος ολιγάρχης έδωσε το πιο αβρό δείγμα του χαρακτήρα του πριν από δύο χρόνια όταν σε μια τηλεοπτική εκπομπή μίλησε με τις γροθιές του. Ο οξύθυμος Λέμπεντεφ συμμετείχε σε ένα πολιτικό τοκ σόου μαζί με έναν συνάδελφό του, τον Σεργκέι Πολόνσκι. Η αντιπαράθεση ανάμεσά τους έληξε με τον Λέμπεντεφ να σηκώνεται όρθιος και να σημαδεύει με ένα κροσέ τον συνομιλητή του κι αυτόν τον τελευταίο να πέφτει από την καρέκλα του στην προσπάθειά του να προστατευθεί. Το επεισόδιο έκανε μεγάλη αίσθηση στη Ρωσία και λειτούργησε προς όφελος του Λέμπεντεφ - κάποιοι τον θαύμασαν για το άψογο στυλ του στην πυγμαχία.

Ο ολιγάρχης δικάστηκε πριν από μερικές ημέρες για «χουλιγκανισμό που υποκινήθηκε από πολιτικό μίσος», δηλαδή για την ίδια κατηγορία που αντιμετώπισαν και οι Pussy Riot. Ο Λέμπεντεφ, όμως, έπεσε στα μαλακά σε σχέση με τα κορίτσια του πανκ συγκροτήματος. Το δικαστήριο τον τιμώρησε με 150 ώρες κοινωνικής υπηρεσίας σε ένα ξυλουργείο 400 χιλιόμετρα από τη Μόσχα. Ο ίδιος δέχθηκε την απόφαση μεγάθυμα. Σε αυτήν την περίπτωση εξάλλου δεν είναι μόνος του. Διάσημοι φίλοι του, εντός και εκτός συνόρων, έβαλαν την υπογραφή τους κάτω από μια επιστολή με την οποία ζητούν να του αναγνωρισθεί το δικαίωμα σε ένα «ανθρώπινο ξέσπασμα θυμού». Ανάμεσά τους είναι ο Ελτον Τζον, ο Χιου Γκραντ, ο Στινγκ και η Κίρα Νάιτλι.

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ. 

Στην πραγματικότητα, μόνος του δεν ήταν ποτέ. Ο Αλεξάντρ Λέμπεντεφ γεννήθηκε πριν από 53 χρόνια στη Μόσχα από μια οικογένεια που ανήκε στην κομμουνιστική ιντελιγκέντσια. Στα νιάτα του, ο πατέρας του ήταν μέλος της εθνικής ομάδας υδατοσφαίρισης. Μετά το τέλος της αθλητικής του καριέρας δίδαξε στην ανώτατη τεχνική σχολή της ρωσικής πρωτεύουσας. Η μητέρα του ήταν καθηγήτρια Αγγλικών.

Ο ίδιος σπούδασε οικονομικά για να πάρει στη συνέχεια τον δρόμο της KGB. Από εκεί βρέθηκε στο Λονδίνο ως «οικονομικός ακόλουθος» της ρωσικής πρεσβείας. Ο κόσμος των μυστικών υπηρεσιών, ωστόσο, δεν τον συγκίνησε ποτέ. «Περνούσε τον χρόνο του μελετώντας τα μυστικά του Σίτι παρά τα μυστικά του κράτους», έγραψε κάποτε η «Σάντεϊ Εξπρές». Το 1995 έστησε την πρώτη του επιχείρηση. Ηταν μία τράπεζα που σύντομα έγινε από τις μεγαλύτερες της Ρωσίας. Η καρδιά του, πάντως, βρίσκεται στα μέσα ενημέρωσης και στην πολιτική. Με τον παλιό του φίλο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ίδρυσαν το 2009 το Ανεξάρτητο Δημοκρατικό Κόμμα της Ρωσίας. Ολες του οι προσπάθειες να κατακτήσει κάποιο αξίωμα σκόνταψαν, ωστόσο, στα συνήθη εμπόδια που θέτει στους μη φιλικούς υποψηφίους το Κρεμλίνο. Είναι βέβαιο, όμως, ότι εκείνος θα συνεχίσει να επιμένει.

Τα Νέα